ΦΕΚ ΕΘΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ

Στο ΦΕΚ 128/Α/3-7-2008 δημοσιεύεται το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, όπως εγκρίθηκε από την Βουλή (6876/4871) και υπογράφηκε από τους αρμόδιους Υπουργούς.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΚΕΕΕ

Το χωροταξικό να δώσει το στίγμα της επιθυμητής οικονομικής ανάπτυξηςΣάββατο, 3 Μαΐου 2008 07:00http://www.naftemporiki.gr/premium/archive/story.asp?id=1507074&hilite

ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ Χωροταξικό πρέπει να ξεφύγει από ευχολόγια και γενικολογίες και να δώσει πρώτο το στίγμα στους επενδυτές/επιχειρηματίες για τον τύπο και το είδος της επιθυμητής ανάπτυξης.

Με τη βασική αυτή θέση, η Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδας επισφραγίζει ειδική μελέτη, προς τον αρμόδιο υπουργό, στην οποία αναλύονται, διεξοδικά, οι επιπτώσεις του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης, στις επιχειρήσεις -με ειδική αναφορά στη βιομηχανία.
Η συγκεκριμένη μελέτη εκπονήθηκε από το Δίκτυο Συμβούλων πολεοδόμων-χωροτακτών Αθ. Ζούλια - Αρη Σαπουνάκη και συνεργάτες, σε κάθε περιφέρεια της χώρας, έπειτα από διάλογο με όλα τα επιμελητήρια-μέλη της ΚΕΕΕ, ανά Νομό. Παρά το γεγονός, μάλιστα, ότι η ΚΕΕΕ δεν συμπεριελήφθη -άγνωστο γιατί- στους συμμετέχοντες στη σχετική διαβούλευση φορείς, δηλώνει, διά του προέδρου της κ. Γιώργου Κασιμάτη και των μελών του Δ.Σ., ότι συμφωνεί και επιδοκιμάζει την προώθηση των τόσο σημαντικών για τον χωροταξικό σχεδιασμό και την αειφόρο ανάπτυξη της χώρας μας, κοινών υπουργικών αποφάσεων, τόσο για το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού, όσο και για το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για τη Βιομηχανία. Οι εκπρόσωποι του επιμελητηριακού κόσμου, ωστόσο, δεν διστάζουν να τονίσουν τις σοβαρότατες επιφυλάξεις τους για τον τρόπο και την έκταση της ουσιαστικής διαβούλευσης, ιδίως στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού.

«Απεχθής χώρος» για επενδύσεις

Στα κύρια συμπεράσματα της μελέτης τονίζεται ότι μια από τις σημαντικότερες διαπιστώσεις του Εθνικού Χωροταξικού για την επιχειρηματικότητα θεωρείται η ανάγκη σύνδεσης της προοπτικής του Χωροταξικού Σχεδιασμού με την ασφάλεια δικαίου των επενδύσεων, ώστε να υπάρχει ένα σαφές και κατανοητό χωροταξικό πλαίσιο που να επιτρέπει την άσκηση επενδυτικών δραστηριοτήτων, χωρίς μεταγενέστερες υπαναχωρήσεις ή δυσμενέστερες αλλαγές των διαδικασιών εις βάρος των ιδιωτών και των νομικών μορφών δραστηριοποίησής τους από τις Υπηρεσίες του κράτους. «Οι υπαναχωρήσεις αυτές, αναφέρεται χαρακτηριστικά, καθιστούν τον τόπο μας απεχθή χώρο για νέες επενδύσεις και γενικά για επιχειρηματικές δραστηριότητες. Μια διαπίστωση αρκετά σημαντική, ιδιαίτερα τώρα που οι νέοι γείτονές μας στην ΕΕ ανοίγουν καλόπιστα και ευπρόσδεκτα τις πόρτες τους σε επενδύσεις και επιχειρηματικές δραστηριότητες».

Σύμφωνα με τους συντάκτες-μελετητές, το ΓΧΠΣΑΑ πρέπει να γίνει περισσότερο ευανάγνωστο σε σχέση με το ρόλο των αστικών κέντρων και περιοχών της χώρας και την αξιοποίηση των συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων. Θα πρέπει δε να τολμήσει ως στρατηγική επιλογή μία κλαδική εξειδίκευση ανά Περιφέρεια (στο βαθμό που αυτό μπορεί να γίνει), ώστε να προσανατολίσει ή/και ενθαρρύνει το επενδυτικό ενδιαφέρον στοχευμένα.
Ειδικότερα, επισημαίνονται τα εξής:
- Η αναπτυξιακή επιλογή της «στροφής στην ποιότητα» σε όλους τους τομείς, παραγωγικούς, υπηρεσιών, περιβάλλοντος, γεγονός που θα ενίσχυε και την περίφημη «ανταγωνιστικότητα» της χώρας μέσα στην Ένωση, απουσιάζει από τη φιλοσοφία του κειμένου.
- Δεν προτείνονται ουσιαστικά μέτρα για τη χωρική συνοχή, για την ενεργοποίηση του ενδογενούς δυναμικού για τη συγκράτηση των πληθυσμών στις προβληματικές περιοχές ούτε βεβαίως για τη διάχυση της ανάπτυξης. Περαιτέρω το ζητούμενο της εταιρικής / κοινωνικής σχέσης και ευθύνης των φορέων (συμπεριλαμβανομένων και των επιχειρήσεων) δεν μπορεί να διασφαλιστεί κάτω από τέτοιες συνθήκες.
- Η προσπάθεια καταγραφής όλων των θεσμοθετημένων περιοχών προστασίας και ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος κρίνεται απολύτως θετική. Η χαρτογράφησή τους και η ένταξή τους σε χωροταξικά σχέδια και χάρτες θα αποτελέσει αναμφίβολα ένα εργαλείο για μελλοντικές επιχειρηματικές επενδύσεις (οποιασδήποτε κλίμακας) μακριά από τέτοιες ζώνες. Παράλληλα κρίνεται ότι είναι πολύ σημαντικό θέμα , να δοθεί η πρέπουσα προσοχή στις διαδικασίες και τους αρμόδιους φορείς που θα γνωμοδοτήσουν για τον χαρακτηρισμό και την διαχείριση αυτών των ζωνών, ώστε για να αποφευχθούν τυχόν υπερβολές και αυθαιρεσίες ευκαιριακών πλειοψηφιών ιδίως σε τοπικές κοινωνίες.
- Παρά την ευνοϊκή γνώμη των περισσότερων επιμελητηρίων για τους οργανωμένους υποδοχείς, το πρόβλημα του ανεπαρκούς αριθμού αλλά και της ελλιπούς οργάνωσης των υποδοχέων, καθώς και των σημαντικών γραφειοκρατικών δυσχερειών για τη δημιουργία υποδοχέων με την μορφή ΒΕΠΕ, (Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές) , Π.Ε.Ρ.ΠΟ (Περιοχές ειδικά ρυθμιζόμενης πολεοδόμησης) , Π.Ο.Α.Π.Δ (Περιοχές ολοκληρωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων ), ΒΙ.ΠΑ (Βιομηχανικά Πάρκα) κλπ., ωθεί πολλές επιχειρήσεις στις εκτός σχεδίου περιοχές με πιθανά προβλήματα ασφάλειας δικαίου της επένδυσης.

Διαφορές από πόλη σε πόλη

Eξ άλλου, στη μελέτη της ΚΕΕΕ, διαπιστώνεται ότι οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα διάφορα αστικά κέντρα, «δυστυχώς, ενισχύονται με βάση τις προτεραιότητες του γενικού πλαισίου, δηλαδή τη μερική υποβάθμιση περιοχών όπως η Καβάλα, (αεροδρόμιο και λιμάνι της ), η Ξάνθη, η Κοζάνη, τα σχετικά απομακρυσμένα νησιά, όπως του Βόρειου Αιγαίου κ.λπ.»

Όπως υποστηρίζεται, το δίκτυο των αστικών κέντρων και των οδικών αξόνων δεν ιεραρχείται πραγματικά (ως προς το ρόλο και την εξειδίκευση), αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο αναπτυξιακού σχεδιασμού στη βάση των τοπικών πιέσεων και πολιτικών και σε μία ανταγωνιστική διεκδίκηση μεταξύ τους.
Ένας άλλος ενδιαφέρον τομέας που καλύπτει η ειδική μελέτη είναι αυτός της αντιμετώπισης της ρύπανσης από επιχειρηματικές και ιδίως βιομηχανικές δραστηριότητες. Επ' αυτού, συμπεραίνεται πως υπάρχει μια γενική προθυμία για συμμόρφωση από την πλευρά των επιχειρηματιών, όπως φάνηκε σε συντριπτικό ποσοστό και από τις απαντήσεις τους στα ερωτηματολόγια. Συστήνεται, όμως, κρατικές υπηρεσίες, αναγνωρίζοντας τα μεγέθη των πρόσθετων δαπανών που απαιτούνται να λάβουν μέτρα στήριξης για την πραγματοποίηση των σκοπών αυτών (απλουστεύσεις σε διαδικασίες αδειοδότησης, οικονομικές ενισχύσεις κ.λπ.).
Επίσης στα πλαίσια του χωροταξικού σχεδιασμού, θεωρείται επιτακτικό να διασφαλισθεί η προστασία των βιομηχανικών και επιχειρηματικών περιοχών και ζωνών από μεταγενέστερες χωροθετήσεις ασύμβατων χρήσεων (π.χ. αυθαίρετων οικισμών καταπατητών) σε γειτονικές περιοχές που δημιουργούν τεχνητές συγκρούσεις χρήσεων γης ασύμμετρου χαρακτήρα.

Απορίες, στο μεταξύ, εκφράζονται για την παραπομπή στο μέλλον του καθορισμού του αριθμού και της δομής των Περιφερειών, Νομαρχιών και Δήμων και ύστερα από ειδική μελέτη του αρμόδιου υπουργείου. «Μα αυτό -αναφέρεται, χαρακτηριστικά, στη μελέτη- είναι ένα βασικότατο χαρακτηριστικό του χωροταξικού σχεδιασμού και θα έπρεπε να είχε μελετηθεί, ήδη μέσα στα πλαίσια του εθνικού χωροταξικού. Θα έπρεπε να υπήρχαν ήδη οι αντίστοιχες υποστηρικτικές μελέτες που θα μας έδιναν την δυνατότητα να μιλάμε για συγκεκριμένα όρια περιφερειών και συγκεκριμένους αριθμούς Περιφερειών, Νομαρχιών και Δήμων και των σχέσεων μεταξύ τους».

Το Σχέδιο για τη Βιομηχανία

Σε ό,τι αφορά το Ειδικό Σχέδιο για τη Βιομηχανία, εκτιμάται ως σημαντική η επισήμανση πως ενδεχομένως δεν είναι σκόπιμη η συγκέντρωση του συνόλου της βιομηχανίας σε οργανωμένους υποδοχείς. Αντίθετα, σε μεγάλο μέρος των μεταποιητικών μονάδων, αναγνωρίζεται ότι η διάσπαρτη χωροθέτηση δεν δημιουργεί προβλήματα, ενώ, συχνά έχει και θετικές συνέπειες (μείωση μετακινήσεων εργασίας-κατοικίας και των συνακόλουθων κυκλοφοριακών και περιβαλλοντικών παρενεργειών, ανάμειξη χρήσεων που δημιουργεί ποικίλο και ενδιαφέρον αστικό περιβάλλον, τόνωση μικρο-τοπικών αγορών εργασίας κ.λπ. «Θεωρούμε, προσθέτουν οι αναλυτές, σημαντική την επισήμανσή του ότι για τις υφιστάμενες μονάδες υπάρχουν και άλλες παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη, δεδομένου ότι αναγκαστική μετακίνηση από τη θέση τους μπορεί να οδηγήσει σε πιέσεις στην τοπική αγορά εργασίας και, ενίοτε, στη διακοπή λειτουργίας».
Σε άλλα συμπεράσματα της μελέτης υπογραμμίζονται τα εξής:
-Παρά το ότι ο σταδιακός περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης που προτείνεται με βαθμιαία υποκατάστασή της με κατάλληλες σχεδιαστικές ρυθμίσεις κρίνεται θετικός, πρέπει εντούτοις να επισημανθεί με έμφαση ότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που ισχύει κάτι ανάλογο έχει ήδη εκπονηθεί ένας ολοκληρωμένος χωροταξικός σχεδιασμός με προβλέψεις για τις πιθανές περιοχές επεκτάσεων για όλες τις δραστηριότητες.
Επίσης υπάρχουν δασικοί χάρτες και δασολόγια, χάρτες με προκαθορισμένες ζώνες προστασίας της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και των προστατευόμενων περιοχών από εθνικές ή διεθνείς συμβάσεις, κτηματολόγια και μάλιστα ψηφιοποιημένα για το σύνολο της επικρατείας τους. Όλα αυτά υποστηρίζονται από ένα πλουσιότατο και εμπεριστατωμένο νομοθετικό πλαίσιο. Στη χώρα μας, που, δυστυχώς, απέχει πάρα πολύ από παρόμοιου επιπέδου χωροταξικό σχεδιασμό αλλά και αντίστοιχου νομοθετικού πλαισίου,(και αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για την άμεση προώθηση του εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού), ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης είναι απόλυτα αναγκαίο να γίνει σταδιακά και με την προϋπόθεση της ταχείας προώθησης και ολοκλήρωσης του χωροταξικού σχεδιασμού καθώς και του καθορισμού ζωνών οργανωμένης οικιστικής, παραγωγικής και επιχειρηματικής ανάπτυξης, των οποίων οι συνθήκες δημιουργίας θα πρέπει να επιταχυνθούν και να απλοποιηθούν. Επίσης είναι αναγκαίος ο προσδιορισμός ευρύτερων ζωνών στις οποίες θα επιτρέπεται η χωροθέτηση και οχλουσών χρήσεων.

Αυθαίρετη δόμηση-αδειοδοτήσεις

- Πρέπει να επισημανθεί ότι τόσο το φαινόμενο της πραγματικής αυθαίρετης δόμησης, όσο και το φαινόμενο της κακής λειτουργίας των υπηρεσιών αδειοδότησης, που έχει αναφερθεί από πολυάριθμους φορείς, είναι πολύ σημαντικές παράμετροι για την υλοποίηση κάθε χωροταξικού σχεδιασμού και κρίνεται ότι θα πρέπει να παρουσιασθούν εκτενέστερα στις διατάξεις του εθνικού χωροταξικού.
- Πολύ σωστά διαπιστώνεται ότι η αποθάρρυνση επενδυτικών σχεδίων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κακή κατάσταση των διαδικασιών αδειοδότησης με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να ωθούνται είτε στην παράκαμψη των νόμιμων διαδικασιών, είτε στην εγκατάλειψη των πρωτοβουλιών για επενδυτικά σχέδια. Είναι πολύ σημαντικό να ακούμε από τον ίδιο τον Υπουργό στην συνέντευξη Τύπου για το Ειδικό χωροταξικό της Βιομηχανίας να αναγνωρίζει τις ακαμψίες της αδειοδοτικής διαδικασίας και την ανάγκη θέσπισης κανόνων που θα ξεκαθαρίζουν το τοπίο και θα διευκολύνουν την επενδυτική δραστηριότητα με αποφυγή δικαστικών εμπλοκών. Η ΚΕΕΕ και τα μέλη της θα στηρίξουν κάθε προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση.

- Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι διαπιστώσεις που εντοπίζουν, ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ότι τα κύρια προβλήματα στο σύστημα του χωρικού σχεδιασμού αποτελούν το πλήθος των επιπέδων και των κατηγοριών σχεδίων καθώς και γενικά η πολυνομία, συχνά αντιφατική και χαώδης, καθώς και η καχύποπτη γραφειοκρατία που αποθαρρύνουν συνεχώς τις νέες επιχειρηματικές δράσεις.

- Κρίνονται θετικές οι ενδείξεις συνειδητοποίησης από το κεντρικό κράτος, ότι για την ουσιαστική αντιμετώπιση του φαινομένου της αυθαίρετης δόμησης, απαιτείται ριζική μεταρρύθμιση της πολεοδομικής νομοθεσίας, αλλαγή του τρόπου έκδοσης οικοδομικών αδειών και ενίσχυση των αρμοδίων υπηρεσιών, ώστε να λειτουργούν με γνώμονα την υποχρέωσή τους για βοήθεια των αιτούντων για την πραγματοποίηση των αιτημάτων τους στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας.

Νέου τύπου υποδοχείς

Τέλος, στην ειδική μελέτη της ΚΕΕΕ, χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι κατευθύνσεις του Ειδικού Χωροταξικού για την βιομηχανία σχετικά με την αναμόρφωση των προβλεπόμενων κατηγοριών οργανωμένων υποδοχέων και την πρόταση νέου τύπου υποδοχέων, όπως οι υποδοχείς γενικού χαρακτήρα, οι υποδοχείς εξυγίανσης, οι υποδοχείς χωροθέτησης μεμονωμένων μεγάλων μονάδων και οι υποδοχείς με «ενδιάμεσο» βαθμό οργάνωσης. Ως θετική, επίσης, αξιολογείται η προσπάθεια εκτίμησης των εκτάσεων που θα απαιτηθούν σε κάθε περιφέρεια για την φιλοξενία οργανωμένων υποδοχέων βιομηχανίας -τα μεγέθη αυτά θα πρέπει να είναι ενδεικτικά και όχι δεσμευτικά και να επανεξετάζονται με αρκετή ελαστικότητα ανάλογα με την πορεία της ανάπτυξης και των νόμων προσφοράς και ζήτησης. Ευχή όλων είναι να υλοποιηθεί το ταχύτερο δυνατόν η πρόβλεψη για προσαύξηση του ποσοστού επιχορήγησης για επενδυτικά σχέδια, που χωροθετούνται μέσα σε πολεοδομούμενους υποδοχείς. Η ΚΕΕΕ, διαβεβαιώνει πως θα μπορούσε να συμβάλλει καθοδηγητικά, όπως ήδη έχουν κάνει αρκετά επιμελητήρια με τις ΒΕΠΕ, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες υλοποίησης οργανωμένων υποδοχέων, σε περιοχές που προβλέπονται στα πλαίσια του χωροταξικού σχεδιασμού.ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ (c) 2008, ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ - Π. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ-ΕΙΔΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Παραδόθηκε πριν λίγες ημέρες στην ΚΕΕΕ η " Ειδική Μελέτη σε επίπεδο Περιφέρειας - Ανάλυση των επιπτώσεων του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης στις Επιχειρήσεις - Ειδική Αναφορά στη Βιομηχανία."

Την μελέτη εκπόνησε το δίκτυο Συμβούλων Πολεοδόμων-Χωροτακτών "Αθ.Ζούλιας - Αρης Σαπουνάκης και συνεργάτες"

Για περισσότερες πληροφορίες δες www.zoulias.com